พระปิดตาพังพกาฬ เป็นพระปิดตาในตำนานและเป็นพระคู่บ้านคู่เมืองของนครศรีธรรมราชมาช้านาน และเป็นปฐมบทของพระปิดตาโลหะผสมหล่อโบราณสายใต้ทุกสำนัก พบตามโบราณสถาน หลายแห่ง

เป็นพระปิดตาที่สร้างแบบขึ้นด้วยหุ่นเทียนทีละองค์ไม่ซ้ำกัน มีศิลปเชิงช่างชั้นสูง เป็นพระปิดตาที่มีเอกลักษณ์โดดเด่น สูงค่าด้วยศิลปสกุลช่างเมืองนครฯ

ซึ่งมีรูปแบบเฉพาะไม่มีองค์ไหนซ้ำกันตามจินตนาการของผู้สร้าง ลักษณะเป็นพระปิดตามีรูปงู สร้างด้วยโลหะหลายชนิด เช่น ทองแดงเถื่อน สำริด ทองผสม ฯ และอาจมีตราสัญญลักษณ์เช่น ดอกจันทร์ หรือ กากบาท อยู่ในพิมพ์

อายุการสร้างสันนิษฐานว่าน่าจะถูกสร้างขึนราวๆช่วงปลายสมัยอยุธยา จนถึงต้นรัตนโกสินทร์ ซึ่งจัดเป็นพระปิดตาเนื้อโลหะที่มีที่มีอายุเก่าแก่สูงด้วยคุณค่าทางประวัตฺศาสตร์อันดับหนึ่งของภาคใต้