ก่อนอื่นมาทำความเข้าใจก่อนว่า ตะกรุดล้านนาทำไมบางทีมีชื่อ บางทีไม่มีชื่อเรียก ยันต์ที่ลงในตะกรุดล้านนานั้น คนที่เคยเห็นตำราจะรู้ว่า ยันต์ต่างๆนั้น ยันต์ที่มีชื่อในตำราจะเขียนบอกชัดเจนว่า ชื่อยันต์อะไร ตัวยันต์ พุทธคุณใช้ในทางไหน แต่ยันต์ที่ไม่มีชื่อ จะมีเฉพาะแต่ยันต์ กับพุทธคุณที่ใช้ ดังนั้นยันต์ที่ไม่มีชื่อ แล้วแต่ว่าจะเรียกกันแบบไหน เช่น เรียกว่าพุทธคุณที่ใช้ ยันต์เมตตา ยันต์แคล้วคลาด ยันต์มหาอุด ยันต์กันผีเป็นต้น หรือเรียกตามหัวใจคาถาที่ลงแล้วนำมาตั้งเป็นชื่อ  หรือเรียกคาถาที่ลง นำคาถาสามสี่ตัวแรกหรือมากกว่านั้นมาตั้งชื่อ ก็แล้วแต่เราจะเรียกชื่อยันต์ที่ไม่มีชื่อนั้นๆ

    ตะกรุดเส้นนี้เป็นตะกรุด12ดอกครูบาสม วัดเมืองราม ความยาวดอกตะกรุดแต่ละดอกยาว4ซม. ความยาวทั้งหมดวัดจากปลายเชือกยาว28นิ้ว ใช้ห้อยคอ เป็นตะกรุดที่ลงด้วยยันต์อุดปืน และหัวใจจักรกรณีย์ใช้กันแก้ภูตผี ตะกรุด12ดอกครูบาสมนั้นหลายๆคนเห็นก็จะตีเป็นตะกรุด12มหาไชยสงครามทันที ซึ่งไม่ถูกต้อง จะดูแค่จำนวนตะกรุดเท่านั้นไม่ได้เพราะในล้านนาและเมืองน่านตะกรุดที่ลงจำนวน12ดอกมีมากมาย จะเหมาเป็น12มหาไชยะสงครามหลวงหมดไม่ได้ ดังนั้นต้องแยกด้วยยันต์อีกทีหนึ่ง วิธีการดูก็สอบถามผู้รู้ อย่างตะกรุด12ดอกครูบาสมมี2ชนิด ถ้าดูจากรูปลักษณ์ไม่ดูลึกถึงยันต์ ครูบาสมเลยสร้างให้มีเอกลักษณ์แตกต่างกันชัดเจน(สอนคนให้เช่าไปเท่านั้น) อย่างตะกรุดเส้นนี้ครูบาสมท่านลงยันต์ไว้ที่ใช้ในทางอุดปืน ปืนยิงไม่ออก เป็นมหาอุด ส่วนชื่อยันต์ชนิดนี้ไม่มีชื่อ และลงด้วยหัวใจจักรกรณีย์ "อะปะจะคะ"  หัวใจคาถานี้ทางภาคกลางจะดังอยู่สำนักหนึ่ง(ท่านไปหาอ่านได้)ใช้ในทางกันแก้ภูตผี มักจะลงไว้บนมีดหมอ 

     ทีนี้มาดูว่าตะกรุด12ดอกที่ลงจักรกรณีย์และอุดปืนนี้ ที่ทางร้านเรียกนี้ว่าดูยังงั้ย ว่าเป็นของครูบาสม วัดเมืองราม ตะกรุดครูบาสม วัดเมืองรามนั้น ที่เป็นตะกรุดโทนและตะกรุดหลายๆดอก ท่านจะเห็นว่าตะกรุดของท่านจะทำออกมาได้สวยงาม เรียบร้อย พิถีพิถัน และตะกรุดมีเอกลักษณ์เฉพาะ จึงสามารถแยกได้จากสำนักอื่นๆ

        ตะกรุดที่มีจำนวนดอกหลายดอกก็เหมือนกัน ท่านทำออกมาได้ค่อนข้างพิถีพิถันเหมือนกับตะกรุดโทนต่างๆ ตะกรุดที่มีจำนวนหลายๆดอกให้สังเกตวิธีการผูกปม ล้านนาเรียกการขอดหรมาน ให้ท่านดูภาพที่สองประกอบ ตะกรุดที่ทำออกหลายๆดอก การขอดหรมานท่านจะทำเป็นเอกลักษณ์ของสายท่าน โดยระหว่างตะกรุดแต่ละดอก ท่านจะขอดหรมาน3 และปิดหัวท้ายโดยหรมาน5 เพราะว่าทางล้านนาการขอดหรมานนั้นก็สำคัญ ถ้าครูบาท่านใดที่เคร่งๆทุกขั้นตอน แม้กระทั่งขอดหรมานท่านก็ต้องทำให้ถูกต้อง ดังนั้นการขอดหรมานจึงสำคัญมาก ถ้าขอดหรมานเลขคู่จะเป็นเมตตา ถ้าขอดหรมานเลขคี่จะเป็นข่ามคง ดังนั้นท่านจะเห็นว่า ตะกรุด12ดอกจักรกรณีย์และอุดปืนนี้ ครูบาสมท่านขอดหรมาน3และปิดด้วย5 เพราะใช้ในทางอุดปืน ยิงไม่ออก เป็นมหาอุดเป็นหลัก

   ถ้าเทียบกับตะกรุด12มหาไชยเส้นอื่นๆอีกสามเส้นและตะกรุด12ดอกจักรกรึณีย์เส้นนี้ ในรูปที่สองจะเห็นว่าทั้งสี่เส้นวิธีการขอดหรมานจะเหมือนกันทั้งหมด ระหว่างดอกขอดหรมาน3 ปิดด้วยขอดหรมาน5  ถ้าดูไปอีกนิดเชือกตะกรุดของท่านทั้งสี่เส้นนี้ ปลายเชือกด้านที่พับเชือกจะสั้น ปลายเชือกด้านหนึ่งจะยาวกว่า แล้วเชือกที่ร้อยตะกรุดจะพับครึ่ง ไม่ตัดมาประกบ2เส้นหรือใช้เพียงเส้นเดียว

       ตะกรุดครูบาสม ทางร้านถือว่าดูค่อนข้างง่าย นับตั้งแต่ยุคครูบาดอนตัน ตะกรุดครูบาดอนตันบางอย่างจะดูยากกว่าตะกรุดครูบาสม ดังนั้นทางร้านจึงมาศึกษาตะกรุดสายครูบาสมเพราะอีกอย่างคือ เมื่อหมดยุคครูบาดอนตันช่วงปี2523แล้ว ตะกรุดที่ถือว่ามีเอกลักษณ์สามารถนำมาเช่าหาได้และครูบาที่เก่งเรื่องตะกรุดก็คือครูบาสม ทางร้านจึงเอาตะกรุดบูชาสมมาออกให้เช่าบูชาบ้าง หากสังเกตดีๆยันต์ที่ครูบาสมลงตะกรุดแต่ละชนิดนั้นถือว่าไม่ธรรมดา การทำก็พิถีพิถันทำถูกต้องตามตำราครับ

ตะกรุด12ดอกเส้นนี้ใช้อุดปืน ปืนยิงไม่ออก มหาอุดและใช้กันแก้ภูตผีด้วยครับ