พระชานหมากครูบาดอนตัน จัดสร้างปี2520 จัดสร้างทั้งหมด(หลังเลข1และหลังครุฑ)ราวๆ1000องค์  องค์นี้เป็นบล๊อคแรก1ใน20องค์ ก่อนอื่นมาดูกันว่าพระชานหมากครูบาดอนตันมีวิธีการสร้างอย่างไรเพื่อให้ได้เข้าใจกระบวนการจัดสร้าง

   พระชานหมากครูบาดอนตัน มวลสารหลักคือครั่ง มวลสารอื่นๆจะมีเส้นเกศา ชานหมาก ทองคำเปลว วิธีการสร้างนั้นตอนที่สร้างครั้งแรก บล๊อคที่ใช้พิมพ์พระเป็นบล๊อคปูนพลาสเตอร์ เมื่อนำครั่งไปต้มให้ละลาย(วิธีการสร้างเหมือนพระตะกั่ว) จากนั้นก็จะเทครั่งลงบล๊อค โดยได้นำเส้นเกศาใส่ในบล๊อคตรงบริเวณช่วงลำตัวครูบาดอนตันแล้วเทครั่งลงไป จะเห็นว่าเส้นเกศาที่ปรากฏส่วนใหญ่จะปรากฏช่วงลำตัวของท่าน จะไม่ค่อยไปอยู่ตรงบริเวณอื่นๆ ถ้าสังเกตดีๆจะเห็นว่าพระชานหมากชุดแรกๆที่ทำ จะปรากฏเส้นเกศาครูบาดอนตันอยู่ในพระชานหมากมากเยอะมากเพราะช่วงแรกๆจะใส่เส้นเกศาลงไปเยอะ และบริเวณรอบๆลำตัวเหมือนจะเป็นชิ้นส่วนพระสมเด็จที่แตกหัก ที่ทางลูกศิษย์เคยได้บอกไว้ จะปรากฏอยู่เม็ดขาวๆ และด้านหลังก็ปั๊มเลข 1 และคำว่า หลวงพ่อดอนตัน พระชุดแรกที่ใช้บล๊อคปูนพลาสเตอร์ ในการเทพิมพ์นั้น เนื้อจากว่าบล๊อคไม่แข็งแรงและไม่คม พระชุดแรกๆที่เทยังสวยคมแต่เทได้ไม่เกิน10องค์ ความคมของพระเริ่มลดๆและทำให้บล๊อคแตก จึงทำให้บล๊อคปูนพลาสเตอร์เทพระชานหมากได้แค่ไม่เกิน20องค์  (ข้อสังเกตพระชานหมากบล๊อคแรกที่ใช้บล๊อคปูนพลาสเตอร์นี้ องค์พระชานหมากจะมีสีดำ ตรงองค์พระชานหมากจะมีเม็ดชิ้นส่วนพระสมเด็จที่แตกหักปรากฏอยู่ จะสีขาวๆ และเส้นเกศาจะมีเยอะตรงบริเวณลำตัวของครูบาดอนตัน ส่วนจุดตำหนิเดียวทางร้านจะชี้ให้ดู)

        จึงต้องเปลี่ยนบล๊อคใหม่เป็นบล๊อคปูนซีเมนต์ซึ่งยังมีความแข็งและทน เมื่อเทพระชานหมากไปเรื่อยๆเท่าที่สังเกตเส้นเกศาครูบาดอนตันจะเริ่มน้อยเนื่องจากว่าน่าใกล้หมด เลยเริ่มใส่ลงในบล๊อคไม่กี่เส้นต่อองค์ บล๊อคที่ใช้ปั๊มด้านหลังพระชานหมาก คำว่า 1 และ หลวงพ่อดอนตัน ต่อมาเกิดชำรุดเพราะละลายเนื่อจากว่าโดนความร้อนของครั่ง โดยได้พระชานหมากบล๊อคปูนพลาสเตอร์หลังเลข1บล๊อคแรกสร้างประมาณ20องค์ และพระชานหมากบล๊อคปูนซีเมนต์หลังเลข1ได้แค่ประมาณ200องค์ (ตำหนิทั้งสองบล๊อคจะแตกต่างกันบล๊อคปูนซีเมต์เราจะเห็นที่ทางร้านเคยชี้ให้ดู ไปดูที่หน้าร้านพุทธคุณเมืองน่านร้านแรก ส่วนบล๊อคปูนพลาสเตอร์ทางร้านจะชี้ตำหนิให้ดู)  จะไปแกะบล๊อคปั๊มด้านหลังก็ไม่ทันจึงหาวิธีโดยนำเหรียญครูบาดอนตันรุ่นทหารเสือนวมินท์ปี2520 ตรงด้านที่เป็นครูฑแบกงาช้างดำซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของจังหวัดน่าน จึงนำมากดพิมพ์ชานหมากด้านหลัง จึงได้พระชานหมากหลังครุฑจำนวนน่าจะประมาณไม่เกิน7-8ร้อยองค์ มวลสารก็หมดจึงสร้างพระชานมหากได้เท่านั้น รวมๆแล้วพระชานหมากสร้างได้ประมาณ1000องค์ จึงให้ครูบาดอนตันปลุกเสก1ไตรมาส

      ทีนี้มาดูตำหนิของชานหมากบล๊อคปูนพลาสเตอร์หรือบล๊อคแรกว่ามีจุดตำหนิอย่างไร ส่วนตำหนิของชานหมากบล๊อคปูนซีเมนต์ทั้งเลข1 และหลังครุฑ ทางร้านสอนวิธีการดูไปแล้วตรงร้านแรกไปดูได้

     อันดับแรกพิจารณาองค์พระชานหมากโดยรวมก่อน พระชานหมากบล๊อคแรกนี้ สังเกตมวลสารที่เป็นครั่งเนื้อครั่งจะค่อนข้างดำจะไม่เหมือนชานหมากชุดหลังๆจะมีสีออกน้ำตาล และเมื่อส่องดูเนื้อชานหมากเราจะเห็นผงทองคำ น่าจะทองคำเปลวที่ผสมกับครั่งปรากฏในพระชานหมาก (บางองค์ของพระชานหมากทุกบล๊อคด้านหลังจะมีทองคำติดชัดเจน)  พิมพ์ของพระจะไม่ค่อยคมชัดมากเท่าไหร่เพราะบล๊อคไม่แข็งเริ่มชำรุด มีองค์แรกๆที่คมชัดสวยๆ บริเวณองค์พระชานหมากจะปรากฏสีขาวๆเม็ดๆเล็กนั้นคือชิ้นส่วนพระสมเด็จ จะปรากฏแทบทุกองค์ของบล๊อคแรกนี้ (บล๊อคปูนซีเมนต์จะไม่มี) แต่บางองค์ก็โพล่ออกมากบางองค์ก็โพล่มาน้อยเนื่องจากว่าถูกครั่งกลบมากกลบน้อย ตอนแรกทางร้านนึกว่าเป็นเศษปูนพลาสเตอร์จากบล๊อคที่ติดมา แต่ลูกศิษย์ที่สร้างบอกว่าเป็นสมเด็จที่แตกหัก และเศษสมด็จจะปรากฏตรงรอบๆบริเวณตัวครูบาดอนตัน ถ้าเป็นคราบปูนพลาสเตอร์จะต้องติดทั่วๆไป และบล๊อคแรกเส้นเกศาจะปรากฏอยู่บริเวณลำตัวอยู่มาก 

ทีนี้มาดูตำหนิตามหมายเลข

1. ตรงหมายเลข1 ข้างๆศรีษะครูบาดอนตันจะปรากฏเศษชิ้นส่วนของพระสมเด็จที่แตกหัก ที่ใส่ลงในบล๊อคก่อนเทครั่งลงไป องค์นี้ถือว่าปรากฏน้อยอาจจะถูกครั่งกลบไปเยอะจึงโพล่ออกมาน้อย แต่มีหลายๆองค์ที่ปรากฏให้เห็นเยอะ

2.ตรงหมายเลข2นี้สำคัญมาก พระชานหมากบล๊อคแรกที่ใช้ปูนพลาสเตอร์นี้ จะมีตำหนิตรงคอที่มีเนื้อเกิน บล๊อคนี้จะปรากฏทุกองค์แต่บางองค์จะเห็นชัดบางองค์มีเล็กๆแต่มีทุกองค์ และจะไม่ปรากฏในบล๊อคปูนซีเมนต์ เมื่อเห็นพระชานหมากมีเม็ดเนื้อเกินตรงคอคือบล๊อคแรก

3.หมายเลข3นี้คือเนื้อเกิน ตรงจุดนี้ไว้สำหรับพิจารณาประกอบเก๊แท้ของพระ ในบล๊อคปูนพลาสเตอร์และบล๊อคปูนซีเมนต์จุดนี้ทั้งสองบล๊อคจะปรากฏเนื้อเกิน ไว้สำหรับพิจารณาเก๊แท้ ถ้าองค์ที่แท้ดูง่ายๆจะปรากฏเนื้อเกินบริเวณนี้

4.หมายเลข4คือจุดสำคัญของบล๊อคปูนพลาสเตอร์ พระที่กดจากบล๊อคนี้ทุกๆองค์จะเห็นจุดนี้ชัดเจนมาก โดยจะเนื้อครั่งนูนขึ้นมาชัดเจน โดยบล๊อคปูนซีเมนต์จะไม่มี

5.หมายเลข5คือจุดเนื้อเกินที่นูนขึ้นมาจะปรากฏทุกองค์แต่บางองค์จะนูนมากบางองค์จะนูนน้อยแต่มีทุกองค์ แต่บล๊อคปูนซีเมนต์จะไม่มีตรงตำแหน่งนี้ แต่บล๊อคปูนซีเมต์จะไปอยู่ตรงกลางอกเป็นเม็ดไข่ปลาเล็กๆ

6.หมายเลข6คือเนื้อเกินตรงปลายสังฆาฏิ จะเป็นจุดเล็กๆ ในบล๊อคปูนซีเมนต์จะไม่เห็น

7.หมายเลข7คือ ส่วนสำคัญของพระชานหมากทั้ง1000องค์ที่พิจารณาเก๊แท้ ถ้าพระชานหมากองค์ไหนที่เห็นเหมือนรอยยุบออกโค้งๆแบบนี้ ส่วนใหญ่จะเป็นพระแท้ทั้งหมดเพราะเกิดจากการที่ใช้ไม้งัดพระชานหมากออกจากบล๊อคทั้งสองบล๊อค 

    พระชานหมากองค์นี้เดิมที่ได้มาผิวหิ้งฝุ่นจับทั่วองค์พระ แต่ว่ามาปัดฝุ่นออกบ้าง จะได้เห็นตำหนิชัดๆ(ภาพผิวหิ้งสามารถของดูได้)  พระองค์นี้เนื้อแห้งเก่่าตามอายุ ตรงบริเวณลำตัวครูบาดอนตันปรากฏเส้นเกศาอยู่10กว่าเส้น 

     องค์นี้เป็นพระชานหมากบล๊อคปูนพลาสเตอร์หรือบล๊อคแรกที่สร้าง เป็นหนึ่งใน20องค์ หายากมากๆ ส่วนองค์อื่นๆของบล๊อคนี้ ขอดูส่วนตัวได้ครับ ทางร้านไม่สามารถมาโชว์ให้ดูเนื่องจากว่าอยู่กับผู้หลักผู้ใหญ่ในวงการพระเครื่องเมืองน่าน ท่านเห็นแล้วจะได้ดูข้อเปรียบเทียบต่างๆครับ ข้อควรระวังของพระชานหมากคือห้ามลืมไว้ในรถที่จอดตากแดดนานๆ จะทำให้พระชานหมากละลายเพราะมวลสารพระชานหมากคือครั่งที่โดนความร้อนจัดๆไม่ได้ครับ