|
พระพุทธรูปหินแกะหน้าตัก11นิ้วสูง20นิ้วอายุราว พุทธศตวรรษ ที่ 22-24
ประเทศสหภาพพม่า (Burma) ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็น เมียนมาร์ (Myanmar) ตั้งอยู่ทางตะวันตกของคาบสมุทรอินโดจีนหรือเอเชียอาคเนย์ ภูมิอากาศอยู่ในย่านมรสุมเขตร้อน สภาพภูมิประเทศตอนบนค่อนข้างแห้งแล้งกว่าตอนล่าง มีแม่น้ำอิระวดีเป็นแม่น้ำสายสำคัญไหลผ่านจากทิศเหนือสู่อ่าว เบงกอล ทางทิศใต้ ประเทศพม่าประกอบด้วยหลายชนชาติ เมืองสำคัญต่างๆด้านประวัติศาสตร์ ศิลปวัฒนธรรม การปกครอง และเศรษฐกิจ ส่วนใหญ่ตั้งอยู่บริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำ ซึ่งศิลปะพม่าส่วนใหญ่ได้รับอิทธิพลจากประเทศอินเดีย โดยเฉพาะอินเดียตะวันออกซึ่งอยู่ใกล้ประเทศพม่ามากที่สุด แต่พม่าก็นำมาปรับเปลี่ยนให้มีลักษณะเฉพาะตัวและรักษาเอกลักษณ์ทางศิลปวัฒนธรรมดั้งเดิมไว้ได้อย่างมาก
ศิลปะพม่าส่วนใหญ่ได้รับอิทธิพลจากพระพุทธศาสนา รวมทั้งจิตวิญญาณและวิถีชีวิตของชาวพม่าด้วย เนื่องจากพม่ายังนับถือพุทธศาสนาอย่างเคร่งครัด แบบแผนในงานศิลปะจึงปฏิบัติเข้มงวดตามประเพณี และสะท้อนให้เห็นความเชื่อและวัฒนธรรมของพระพุทธศาสนาในประเทศพม่า
สันนิษฐานว่าได้รับอิทธิพลจากอินเดียตั้งแต่สมัยพระเจ้าอโศกมหาราช ฝ่ายนิกายหินยานหรือเถรวาทแบบลังกาวงศ์ ควบคู่ไปกับการนับถือผีสางเทวดา เช่น คติความเชื่อเรื่องผีนัต วิญญาณบรรพบุรุษ และศาสนาพราหมณ์ – ฮินดู ศิลปกรรมแสดงปรากฏออกมาสืบเนื่องผสมผสานมาจากแบบหินยานและมหายาน ซึ่งกล่าวได้ว่าศิลปะเกี่ยวกับพุทธศาสนาได้รับการอุปถัมภ์มากที่สุด เพราะมีรูปแบบเฉพาะตัวและสร้างขึ้นภายใต้ความศรัทธาอย่างลึกซึ้ง ทั้งความงามทางสถาปัตยกรรม ประติมากรรม จิตรกรรม ศิลปหัตถกรรมหรืองานประยุกต์ศิลป์ต่างๆ จนกล่าวได้ว่าเป็นแดนพุทธศิลป์ที่ใหญ่ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ศิลปะพม่ามีประวัติความเป็นมายาวนาน แต่การศึกษาเริ่มขึ้นเมื่อได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมอินเดีย ดังนั้นการจัดสมัยศิลปะพม่าของนักวิชาการส่วนใหญ่จะเริ่มตั้งแต่สมัยประวัติศาสตร์เป็นต้นมา การจัดสมัยจะเรียกตามเมืองหรืออาณาจักรซึ่งเคยเป็นศูนย์กลางปกครองในอดีต เพราะเมืองเหล่านี้เปลี่ยนแปลงตามกาลเวลาและวิวัฒนาการการสร้างประเทศ ดังนั้นศิลปะพม่าอาจแบ่งยุคสมัยได้ดังนี้ (ศ.หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล,2538 : 316)
-สมัยปยู (Pyu) ราวพุทธศตวรรษที่ 12-14
-สมัยมอญ (Mon) ราวกลางพุทธศตวรรษที่ 14
-สมัยพุกาม (Pagan) ราวปลายพุทธศตวรรษที่ 16-18
-สมัยอังวะ (Ava) ราวพุทธศตวรรษที่ 22-24
-สมัยหลังหรือสมัยอมรปุระและมัณฑเลย์ (Amarapura and Mandalay) ราวพุทธศตวรรษที่
24
| 
