พระอุปคุต เป็นรูปเคารพที่สร้างขึ้นแทนพระอรหันต์สาวกสำคัญรูปหนึ่ง ซึ่งได้รับการยกย่องว่า มีความเป็นเลิศทางอิทธิฤทธิ์ ในสมัยหลังพุทธกาล เช่นเดียวกันกับที่พระโมคคัลลาน์ ได้รับการยกย่องสมัยเมื่อครั้งพระพุทธองค์ยังทรงพระชนม์ชีพ ชาวพม่า มอญ นับถือพระอุปคุตเถระ 
พระอุปคุต เป็นภาษาบาลี ในขณะที่ภาษาสันสกฤตเขียนว่า "อุปคุปต์" ซึ่งตรงกับภาษาที่พี่น้องชาวไตยบางท้องถิ่น ขานนามท่านว่า "ส่างอุปคุป" โดยมีความหมายว่า "ผู้คุ้มครอง
มั่นคง" ชาวล้านนารู้จักพระอุปคุต ในนามผู้ปกป้องคุ้มครองภัย องค์นี้เป็นเนื้อผงสมุก สร้างเป็นพระอุปคุตจกบาตรห้าพระองค์ พระอุปคุตถือเป็นพระอรหันต์แห่งโภคทรัพย์ ขนาดสูงสามนิ้ว ฐานกว้างสองนิ้วครึ่ง ใต้ฐานเป็นปูปลาและดอกบัว สัญลักษณ์แห่งความอุดมสมบูรณ์ ปิดทองเต็มๆสวยเดิมๆ